Anna Maria van den Berg – De schoonheid van dementie

Omgaan met iemand die dementie heeft, is moeilijk. Je begrijpt de ander niet meer zoals je gewend bent. Hij of zij zegt onbegrijpelijke dingen. Degene kan het koffiezetapparaat ineens niet meer bedienen, of probeert de bloemen in een glas te zetten in plaats van in een vaas. Het vraagt veel van je om je geen irritatie te laten blijken, niet in huilen uit te barsten, en geduldig en rustig te blijven. Het vraagt heel veel van je.

Zo is het mij vergaan met mijn moeder. Ze had vasculaire dementie en Alzheimer en is op 16 september 2021 overleden.

In het begin was ik alleen maar aan het worstelen hoe ermee om te gaan. Ik voelde me bijna continu machteloos en schuldig. Gaandeweg echter, heb ik ontdekt dat er meer is dan alleen de dementie en het verlies van vermogens om te kunnen functioneren.

Tips

Ik heb geleerd om in het nu te zijn, zodat ik beter kon omgaan met mijn moeder en haar dementie. Ik heb geleerd me te verwonderen en nieuwsgierig te zijn. Ik heb geleerd om open vragen te stellen. Ik heb mijn moeder beter leren kennen, op zielsniveau. Ik heb geoefend in accepteren met dat wat er is. Ik heb mezelf meer leren accepteren. En niet te vergeten, ik heb geleerd dat dementie een les voor het leven is voor alle partijen.

Als er aan de buitenkant steeds meer wegvalt, blijft de binnenkant over. Precies daar, van binnen, huist onze ware aard, ons mens-zijn, en die is puur natuur. En dat is wat we over de ander en over onszelf mogen ontdekken bij dementie.

In mijn boek ‘De schoonheid van dementie‘ lees je meer over mijn ervaringen en vind je herkenning.

Art Based Learning (ABL) is een manier van kijken naar kunst waarbij je antwoord krijgt op een vraag die je bezig houdt. Aan de hand van drie collages uit mijn boek leg ik je uit hoe het werkt. Je doorloopt 4 stappen.

Een vraag

Je stelt jezelf een relevante persoonlijke vraag. Dat kunnen allerlei soorten vragen zijn, als het maar nu voor je speelt. Een voorbeeld is: Hoe kan ik meer tijd voor mezelf nemen? Je schrijft de vraag op en laat ‘m vervolgens los. Je gaat er later pas iets mee doen.

Het werk aan het woord

In deze stap kies je een kunstwerk om naar te kijken. Bijvoorbeeld één van de collages bij dit bericht, maar je kunt dit ook in het museum doen of iets kiezen aan je eigen muur.
Je kijkt aandachtig naar het kunstwerk en je laat het als het ware aan het woord. Je laat je blik over het werk gaan, zonder iets te interpreteren. Je kunt aantekeningen maken, maar dat hoeft niet. Je laat je hart spreken en maakt contact met het werk. Vervolgens kun je naar stap 3.

Mogelijke werelden

In deze stap ga je daadwerkelijk ontdekken wat het kunstwerk je vertelt. Je gaat schrijven en/of tekenen zonder je hoofd te gebruiken. Je zet je pen of potlood op papier en blijft schrijven. Je gaat helemaal los met alles wat er in je opkomt. Daarvoor gebruik je vragen als:
– Als het kunstwerk een persoon was, wie zou het dan zijn, en wat wil degene mij vertellen over mijn vraag. Je kunt dat doen in de vorm van een vraaggesprek.
– Welke titel zou jij aan het kunstwerk geven? Je zet je pen op papier en begint de 1^e zin met “Als ik jou een naam mocht geven …”
– Schrijf over een specifieke kleur of vorm die je opvalt. Bij afbeelding 3 kun je bijvoorbeeld beginnen met de woorden “De ovale vormen…”
– Of schrijf over gevoelens die opkomen. “Als ik afbeelding 1 bekijk, voel ik me…”

Uitzoomen

In de laatste stap doe je een stapje terug en ga je hardop lezen wat je hebt geschreven. Je onderstreept de woorden die je raken en houd je vraag uit stap 1 in gedachten. Misschien heb je in stap 3 al een antwoord ontdekt, misschien komt het nu. Of er komt helemaal niets, en dat is ook oké. Je kunt deze stappen ook samen met iemand doen en elkaar vertellen wat er gebeurde.

Veel plezier met kijken en schrijven en ik wens je mooie inzichten! Vertel in de comments over je ervaringen.

Xx Anna Maria

Posts by Anna Maria van den Berg

Omgaan met dementie, hoe doe je dat?

Tips

Krijg antwoord op je vraag met kunst